OKOLICA

MIERZEJA HELSKA

MIĘDZY MAŁYM A WIELKIM MORZEM

Niezależnie od tego jaką nazwą się posłużymy: Półwysep Helski, Helska Kosa czy po kaszubsku Hélskô Sztremlëzna, Mierzeja Helska jest miejscem niezwykłym. Na tym wąskim (od 150 m do 3 km szerokości) ale długim na 34 km pasku lądu oddzielającym Małe Morze, czyli Zatokę Pucką od Wielkiego Morza czyli Bałtyku odnajdziecie przyrodniczy, sportowy i kulturowy raj.

Całość mierzącej 34 km Helskiej Kosy znajduje się na terenie Nadmorskiego Parku Krajobrazowego. Dobrze opisane i ciekawe ścieżki przyrodnicze pozwolą Ci poznać florę i przede wszystkim niezwykle bogatą awifaunę. Podstawowe informacje znajdziesz w Muzeum Przyrodniczym NPK we Władysławowie, tak by w pełni skorzystać z uroków spacerów po ścieżkach edukacyjnych po rezerwacie przyrody Helskie Wydmy, użytku ekologicznym Torfowe Kłyle k. Jastarni czy uroczysku Każa między Chałupami a Kuźnicą. Koniecznie zabierz ze sobą lornetkę i ciesz się widokami nurkujących perkozów, drepczących biegusów i czajek czy szybujących mew i rybitw.

Miłośnikom sportów wodnych takich miejscowości jak Chałupy czy Kuźnica nie trzeba przedstawiać. Jeśli kiedykolwiek myśleliście o rozpoczęciu przygody z kite czy windsurfingem to nie znajdziecie na to lepszego miejsca niż piaszczyste brzegi Zatoki Puckiej na Mierzei Helskiej.

Jeśli jesteś fanem zabytków, to każdy odnaleziony tu zabytek sprawi Ci wielką frajdę. Jak Mierzeja długa, jest ona usiana zabytkową architekturą rybacką, zrębowymi domostwami i małymi kościółkami. Bogate zbiory muzeów rybołówstwa w Jastarni i Helu świetnie zaprezentują tobie i całej twojej rodzinie dzieje tego ważnego dla regionu rzemiosła. Pasjonaci militariów i II wojny światowej czekają liczne obiekty na Szlaku Historii Militarnej Północnych Kaszub, z Muzeum Obrony Wybrzeża na czele.

Zdjęcia:
1 – Plaża na Helu, fot. Bartłomiej Bulicz
2 – Fokarium, fot. Mariusz Cieszewski
3 – Fokarium, fot. Mariusz Cieszewski
4 – Hel, fot. Mariusz Cieszewski
5- Hel, fot. Mariusz Cieszewski

ZATOKA PUCKA

PODZIWIAJĄC MORZE Z NADMORSKIEGO KLIFU

Zatoka Pucka dzieli się na dwie części: Zewnętrzną i Wewnętrzną. Wewnętrzna – płytsza część stanowi morski obszar Nadmorskiego Parku Krajobrazowego i podlega szczególnej ochronie ze względu na podwodne łąki trawy morskiej – akwen unikatowy ze względu na zachowane bogactwo gatunkowe roślin i zwierząt go zasiedlających.

Jak możemy korzystać z zasobów tego akwenu? Najlepszym wyjściem jest po prostu żeglować. Można wykorzystać bazy kite i windsurfingu, można wypłynąć z Jastarni na tradycyjnych drewnianych łodziach rybackich – pomerankach (kasz. pómarenk), można skorzystać z Żeglugi Gdańskiej płynąc z Helu do portu w Gdyni, a także rejsów wycieczkowych wzdłuż Cyplu Helskiego. Na odważniejszych czekają szkoły nurkowania i podwodny świat wraków. Wody Zatoki stanowią również ptasią ostoję, a dodatkowo nad brzegami Zatoki miłośnicy obserwacji ptaków powinni odwiedzić rezerwaty Beka i Mechelińskie Łąki.

Urozmaicony brzeg Zatoki Puckiej już od epoki kamienia stanowił atrakcyjne miejsce zamieszkania dla człowieka. Przekonamy się o tym odwiedzając rekonstrukcję osady łowców fok w Rzucewie. Od czasów antycznych w tej okolicy zbierano i wydobywano bursztyn (kasz. jantôr). Również na tych wodach swój początek miała polska flota kaperska z portem w Pucku rozwijanym przez polskich królów z Zygmuntem Augustem na czele. Bogatą kulturę materialną rozbudowaną wokół obyczajów, rzemiosł i tradycji żeglarskich i rybackich, możecie zaobserwować np. podczas pielgrzymki morskiej rybaków w czerwcu, w kulcie Matki Boskiej Swarzewskiej patronki rybaków, przemierzając trasę Szlaku kaszubskiej tradycji rybackiej czy odwiedzając muzea w Pucku i na Helu.

Pomyślnych wiatrów!

Zdjęcia:
1 – Osłonino. Klif nad Zatoką Pucką, fot. Piotr Widerski
2 – Zatoka Pucka, fot. Mariusz Cieszewski
3 – Zatoka Pucka w Kuźnicy, fot. Jacek Plewa

JASTRZĘBIA GÓRA

PODZIWIAJĄC MORZE Z NADMORSKIEGO KLIFU

Leżąca 6 km od Karwi miejscowość Jastrzębia Góra została stworzona z myślą o wypoczynku i rekreacji. Jednak w przeciwieństwie do pobliskich osad nie ma ona długiej historii związanej z rybołówstwem czy rolnictwem. Wysoki i stromy brzeg klifu oraz piaszczysta nieurodzajna ziemia skutecznie odstraszały potencjalnych osadników. Z tych czasów pozostała kaszubska nazwa tych terenów – Pilëce: czyli miejsce wypasania gęsi.

Dopiero odzyskanie przez Polskę niepodległości i dostępu do morza przyniosło zmiany, a na pierwsze miejsce wysunęły się walory turystyczne i krajoznawcze. Najbardziej zachwyciły one działacza politycznego Jerzego Osłomowskiego, który postanowił tu stworzyć nowoczesną miejscowość wypoczynkową. Ślady tych ambitnych planów i znamienitych gości Jastrzębiej Góry, możemy dziś odnaleźć w architekturze i historii willi wybudowanych w okresie międzywojennym, głównie przy ul. Bałtyckiej. Pozostałe atrakcje to: wysoki na 32,8m klif, Lisi Jar, Bulwar Nadmorski czyli brukowana droga z 1931 roku czy Muzeum Latarnictwa w latarni morskiej na Rozewiu.

Zdjęcia:
1 – Gwiazda Północy, domena publiczna
2 – Kaszubka, fot. Gdaniec
3 – Kościół, fot. Paweł Marynowski

WŁADYSŁAWOWO

PO PROSTU WŁADEK!

Niezmiennie od lat Władysławowo jest jedną z najpopularniejszych miejscowości wypoczynkowych w Polsce. Stanowi dobrze skomunikowany punkt przesiadkowy (dworzec PKP oraz PKS) do leżącej 15 km dalej Karwi lub w stronę Mierzei Helskiej.

Oprócz dogodnego położenia, Władysławowo przyciąga szerokimi plażami i bogatą ofertą skierowaną do turystów. Tu z portu rybackiego można udać się na rejs po Bałtyku lub wyprawę wędkarską na dorsza, liczne dyskoteki i koncerty zapewnią wieczorną rozrywkę, a ośrodek przygotowań olimpijskich Cetniewo stanowi świetne zaplecze dla aktywnych sportowo.

W najbliższym otoczeniu Władysławowa znajdziecie również rodzinny Ocean Park oraz rezerwat przyrody Wąwóz Chłapowski.

Zdjęcia:
1 – Pomnik gen. Józefa Hallera, fot. Przemysław Jahr
2 – Gwiazda Tomasza Golloba, domena publiczna
3 – Dom Rybaka, domena publiczna
4 – Kościół, fot. Przemysław Jahr

WEJHEROWO

GRÓD NAD BIAŁĄ

Niewiele miast w Polsce zawdzięcza swój początek obietnicy jednego człowieka. A wszystko zaczęło się gdy wojewoda malborski Jakub Wejher, uczestnicząc w wyprawie wojennej przeciwko Moskwie, zostaje zasypany w podkopie w czasie oblężenia warowni Biała pod Smoleńskiem. W Bogu upatrując swojej ostatniej nadziei ślubuje, że po wydostaniu się z opresji wybuduje w swoich dobrach kościół na cześć Trójcy Świętej i św. Franciszka. W 1643 roku spełnia swoją obietnicę i zakłada jedyne na Pomorzu prywatne miasto: Wola Wejherowska nad strugą Biała wraz z przyrzeczonym kościołem. Wejher nie poprzestaje na tym i od 1655 roku funduje kolejne części Kalwarii Wejherowskiej: obecnie kompleksu 26 barokowych kaplic.

Dziś gród Wejhera przedstawia się jako „duchowa” stolica Kaszub. Stołeczny charakter miasta podkreśla nie tylko zabytkowa starówka z ratuszem, ale też takie instytucje jak Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej czy Filharmonia Kaszubska w nowoczesnym budynku Wejherowskiego Centrum Kultury.

W sezonie letnim w mieście są organizowane darmowe spacery z lokalnym przewodnikiem.

Zdjęcia:
1 – Pomnik Wejhera, fot. Andrzej Otrębski
2 – Kościół Św. Trójcy, fot. Dawid Galus
3 – Wejherowo, fot. Tomasz Przechlewski

OSADA SŁAWUTOWO

POZNAJ ŚREDNIOWIECZNĄ OSADĘ SŁOWIAN

Niedaleko Trójmiasta i kurortów wypoczynkowych w małej miejscowości Sławutowo, która leży na obrzeżach Puszczy Darżlubskiej jest miejsce szczególne „Osada Sławutowo”. Jest to rekonstrukcja Osady Średniowiecznej z przełomu IX-X w. Przekraczając jej bramy przenosimy się w świat naszych praojców. Miejsce to pokaże Wam jak dawniej rozwinięte było rzemiosło. Poznasz garncarza, tkaczkę, piekarza, kowala, czy zielarza, w towarzystwie których zwiedzisz 8 chat, zobaczysz jak żyli i pracowali nasi przodkowie. „Osada Sławutowo” pełni funkcję kulturową, edukacyjną jak i turystyczną. Jedną z form popularyzacji tego miejsca są zajęcia edukacyjne dla dzieci, młodzieży, jak również dorosłych.

Kultywujemy dawne tradycje i obrzędy, aby w jak najbardziej namacalny sposób przybliżyć życie z przed 1000 lat.

Źródło: http://www.slawutowo.pl/

POMORSKI SZLAK CYSTERSKI

ORA ET LABORA – ŚLADAMI SZARYCH MNICHÓW

Cystersi są obecni na Pomorzu od XII wieku. Bogatą spuściznę po szarych mnichach i mniszkach prezentują zabytki na Pomorskim Szlakiem Cysterskim.

Najważniejszym z nich jest dzisiejsza katedra w Oliwie, ze słynnymi wielkimi organami oliwskimi (instrument ma łącznie 7876 piszczałek!). Nic dziwnego że Oliwa gości Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej, który odbywa się corocznie w lipcu i sierpniu.

Zamożne opactwo oliwskie ufundowało wiele innych zabytków na Pomorzu. Najbliżej Karwi znajduje się murowany zespół klasztorny opactwa cysterek zbudowany na przełomie XIV i XV wieku. W Starzyńskim Dworze zakonnicy, prócz folwarku, prowadzili sanatorium dla schorowanych braci. W samym Starzynie zaś barokowy kościół pw. św. Michała Archanioła z 1649 r. ufundował opat oliwski. Pocysterskie wyposażenie kościołów znajdziemy również w świątyniach w Pucku, Strzelnie oraz Swarzewie.

Żarnowiec przyciąga nie tylko piękną gotycką architekturą ale również Jarmarkiem Cysterskim w pierwszą niedzielę sierpnia oraz koncertami w ramach Cysterskiego lata muzycznego.

Zdjęcia:
Żarnowiec Kościół, fot. Marek Kwidziński

SŁOWIŃSKI PARK NARODOWY

NIE TYLKO RUCHOME WYDMY

Niezwykły rezerwat biosfery UNESCO jakim jest Słowiński Park Narodowy znajduje się zaledwie 60 km od Karwi. Największą wartość parku stanowi przyroda nieożywiona, która wciąż w dynamicznych procesach tworzenia i niszczenia kształtuje ten obszar. Mowa tu przede wszystkim o wędrujących wydmach, ale również mierzejach, torfowiskach i przybrzeżnych jeziorach. Są one siedliskiem wielu rzadkich roślin i kilkuset gatunków ptaków.

Na terenie samego parku jest ponad 130 km szlaków turystycznych. Oprócz wydm możemy odwiedzić wzgórze morenowe Rowokół z wieżą widokową, Muzeum Przyrodnicze w Smołdzinie, Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach, latarnię morską Czołpino czy niemiecki poligon rakietowy z czasów II wojny światowej. Dlatego Słowiński Park Narodowy to miejsce które możesz odwiedzać wielokrotnie, nigdy się nie nudząc!

Zdjęcia:
1 – Ruchome wydmy fot. Bogusław Chyła
2 – Słowiński Park Narodowy fotopolska.eu
3 – Słowiński PN – wydmy, domena publiczna

DWORY I PAŁACE PÓŁNOCNYCH KASZUB

PRZEZ BARWNĄ HISTORIĘ POMORSKICH RODÓW

Urokliwe tereny Północnych Kaszub od dawna przyciągały polskie oraz niemieckie rody szlacheckie, które chętnie kupowały tu ziemie i budowały swoje posiadłości. Kilkadziesiąt pałaców i dworów spięto w rowerową pętlę i tak powstała ponad 170 km trasa rowerowa. Odwiedzając odrestaurowane i dostępne dla turystów jak i te rujnowane i podupadające obiekty, będziemy mogli odkryć burzliwe i wielokulturowe dzieje kaszubskiej Nordy. Najciekawsze i najlepiej zachowane z nich to m.in. pałac Przebendowskich i Keyserlingów w Wejherowie, pałac w Rekowie Górnym, pałac Below w Sławutówku, pałac w Rzucewie, zamek w Krokowej, czy dwór „Sześć Dębów” w Prusewie.

Autorzy przewodnika „Szlak Dworów i Pałaców Północnych Kaszub” załączyli do niego mapę na której zaznaczyli trasy łącznikowe, tak aby każdy mógł skrócić i dopasować długość trasy pod swoje możliwości, a trasy w większości wiodą przez mało ruchliwe drogi asfaltowe i gruntowe.

W Sęku oprócz rowerów można wypożyczyć przewodnik po tym właśnie szlaku.